Tiamin (B1 Vitamini) Nedir?
Tiamin, suda çözünen B grubu vitaminler arasında yer alan 8 vitaminden birincisidir. B1, diğer suda çözünen vitaminlerde de olduğu gibi depo edilmez ve bu nedenle günlük olarak düzenli olarak alınması gerekir. Hücrelerin ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağladığı için eksikliğinde önemli sağlık sorunları meydana gelebilir. Eksikliğini önlemek için piyasada ekmekler, tahıllar gibi tiamin katılarak zenginleştirilmiş besinler bulunur (1). Günlük B1 vitamin ihtiyacı, bu tür besinlerle veya besin takviyeleri ile sağlanabilir.
B1 Vitamini Özellikleri
B1 vitamininin ön plana çıkan özellikleri şöyle özetlenebilir:
- B grubu suda çözünen vitaminlerdendir.
- İlk keşfedilen B vitaminidir.
- Vücutta depolanmaz, besinler ve takviyelerle alınır.
- Temel işlevi besinlerin enerjiye dönüşmesiyle ilgilidir.
- Eksikliği nadir görülür; ancak görüldüğünde önemli semptomlar oluşabilir (2).
B1 Vitamini Ne İşe Yarar?
B1 vitamini faydaları arasında ilk olarak enerji metabolizmasındaki rolü yer alır. Hücreler arası elektron taşıyan koenzim olarak görev yaparak ATP (hücre içi enerji deposu) oluşumu, nükleik asit (DNA, RNA) sentezi, karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmaları üzerine etkilidir (3). Besinlerden enerji oluşumunu sağlayarak kalp, beyin, kaslar ve diğer organların ihtiyaç duyduğu enerjiyi karşılar ve organ ve dokuların işlevlerini yerine getirmesine katkı sağlar. Tiamin faydaları arasında beyindeki sinirlerden, öğrenme ve hafıza üzerine önemli etkileri bulunan asetilkolin salınımını kolaylaştırmak da bulunur. Bu sebeple b1 vitamini görevleri arasında bilişsel fonksiyonların düzgün işlemesine yardımcı olmak da sayılabilir (3). Bilişsel fonksiyonlar ve hafıza üzerine B12 vitamininin de önemli etkileri bulunur. Bu sebeple ‘’B12 vitamini nedir?’’ ve ‘’B12 vitamini nelerde vardır?’’ bilinirse B1 vitaminiyle kombine ürünler tercih edilebilir.
B1 Vitamini Nelerde Vardır?
‘’B1 vitamini nelerde vardır?’’ sorusunun cevabı: doğal bir şekilde tiamin içeren ya da tiamin eklenerek zenginleştirilmiş besinlerde şeklinde verilebilir. Örneğin balık, et ve kepekli tahıllar doğal olarak tiamin içeren besinler arasında bulunur. Bunun yanı sıra ekmeklere, tahıllara ve bebek mamalarına eklenerek B1 vitamini yönünden zenginleştirilmiş besinler de elde edilir. Başlıca sayılabilecek B1 vitamini besinleri; tam buğday, ay çekirdeği, ekmekler, pirinç, erişteler, yoğurt, kuşkonmaz, marul, mantar, fasulye, mercimek, bezelye, patlıcan, brüksel lahanası, domates, ton balığı şeklinde listelenebilir (1, 2).
Günlük B1 Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?
Günlük tiamin ihtiyacı cinsiyete, yaşa ve yaşanan özel durumlara göre farklılık gösterir. Yetişkin biri için günlük minimum 1,2 mg, maksimum ise 2,1 mg olarak tavsiye edilir. Kişi hamileyse veya emziriyorsa bu miktar minimum 1,4 mg olacak şekilde artar (2).
Tablo 1. Yaş ve Cinsiyete Göre Günlük B1 Vitamini İhtiyacı (2)
| Yaş Aralığı/Durum |
Erkekler (mg/Gün) |
Kadınlar (mg/Gün) |
| 0-6 ay |
0,2 |
0,2 |
| 7-12 ay |
0,3 |
0,3 |
| 1-3 yıl |
0,5 |
0,5 |
| 4-8 yıl |
0,6 |
0,6 |
| 9-13 yıl |
0,9 |
0,9 |
| 14-18 yıl |
1,2 |
1,0 |
| 19+ yıl |
1,2 |
1,1 |
| Gebelik |
- |
1,4 |
| Emzirme |
- |
1,4 |
B1 Vitamini (Tiamin) Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
B1 vitamini, enerji metabolizmasında görev alan önemli bir bileşiktir. Her alınan karbonhidratlı besinden tiamin kullanılarak enerji üretimi gerçekleşir. Bu sebeple fazla karbonhidrat ve alkol tüketimi, tiamin eksikliği oluşturabilir. Ayrıca beslenme şekli ve besinlerden emilimi etkiledikleri için mide-bağırsak sorunları, çölyak hastalığı, diyabet ve obezite cerrahisi de eksiklik oluşturan nedenler arasında sayılabilir (3). B1 vitamini eksikliği, kalp ve beyin gibi önemli organların enerji ihtiyacının karşılanamamasına neden olduğu için önemli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler arasında kilo kaybı, kas güçsüzlüğü, reflekslerde zayıflama, el ve ayak uyuşması, kafa dağınıklığı, hafıza kaybı ve kalp sorunları yer alır (2). ‘’C vitamini faydaları nelerdir?’’ sorusunun cevabı da B1 vitamini ile ortak noktalar taşıdığı için C vitamini eksikliğinde de benzer belirtiler görülebilir. B1 vitamini eksikliğinin yanı sıra B12 vitamini eksikliği ya da A vitamininin eksikliği nedeniyle ortaya çıkan belirtiler hakkında bilgi almak isterseniz diğer içeriklerimizi de inceleyebilirsiniz.
B1 Vitamini (Tiamin) Eksikliği Hastalıkları
B1 vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar denildiğinde ilk olarak akla beriberi gelse de, tiamin eksikliğinin aslında pek çok nörolojik hastalık oluşumu ile ilişkisi bulunur. B1 vitamininin yetersiz alımında görülebilen başlıca hastalıklar şöyle listelenebilir:
Konjestif kalp yetmezliği: Tiamin eksikliğinde kalbin motor fonksiyonları bozularak doğru şekilde kan pompalaması sekteye uğrayabilir. Sonuç olarak da konjestif kalp yetmezliği gelişebilir. Konjestif kalp yetmezliğinde b1 vitamini eksikliği oranı %21 ile %98 arasında değişiklik gösterebilir (1).
Wernicke-Korsakoff sendromu: B1 vitamini eksikliğinde görülen bilişsel bozukluklar sonucu Wernicke-Korsakoff sendromu adı verilen nörolojik rahatsızlık gelişebilir. Bu hastalık, alzheimer hastalığına benzeyen semptomlar ile karakterize edilir (4).
Beriberi Hastalığı: Tiamin eksikliğinde en yaygın görülen hastalıklardan biri de beriberi hastalığıdır. Yaş beriberi ve kuru beriberi olarak iki çeşidi bulunan hastalığın belirtileri de rahatsızlığın tipine göre değişiklik gösterir. Yaş beriberi hastalığında kalp kasında gevşeme ve vücutta ödem oluşumu görülürken, kuru beriberide organlara giden sinirlerde hasar ve buna bağlı yürüme bozuklukları, istemsiz göz hareketleri, el ve ayak uyuşması gibi belirtiler ön plandadır (4).
B1 vitamini nedir, belirtileri nelerdir, nelerde vardır öğrendik. B1 vitamini dışında diğer vitamin çeşitleri hakkında da bilgi sahibi olmak için diğer içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır
