Uzm. Dyt. Özgür G.
Yayın Tarihi: 25.07.2023 | Güncelleme Tarihi: 09.01.2024

İyot Eksikliği Nedir? İyot Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

İyot, insan vücudunda üretilmeyen, toprakta bulunan bir iz elementtir. Vücudumuz, tiroid hormonu salgılayabilmek için iyota ihtiyaç duyar. Bu nedenle iyot, vücut için son derece hayati bir mineraldir. Suda çözünebilen bir mineral olan iyotu, iyot bakımından zengin yiyeceklerle beslenerek, yemeklerinize iyotlu sofra tuzu ekleyerek ya da besin takviyesi olarak alabilirsiniz. (1) Yeteri kadar iyot tüketmediğinizde iyot eksikliği belirtileri ortaya çıkabilir, bu durumda tıbbi destek almanız gerekebilir. İşte, iyot eksikliği hakkında bilmeniz gerekenler:

İçerikler (Gizle-)
  1. İyot Eksikliği Nedir?

  2. İyot Eksikliği Neden Olur?

  3. İyot Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

    1. Boyunda Şişlik

    2. Ani Kilo Alımı

    3. Yorgunluk ve Halsizlik

    4. Saç Dökülmesi

    5. Cilt Kuruluğu

    6. Terlemede Azalma

    7. Kolay Üşüme

    8. Kalp Atış Hızında Yavaşlama

    9. Hafıza Sorunları

    10. Şiddetli veya Düzensiz Adet Dönemleri

  4. Günlük İyot İhtiyacı Kaç Mg'dır?

  5. İyot Eksikliği Nasıl Giderilir?

içerik

İyot Eksikliği Nedir?

İyot eksikliği, vücudun tiroid bezinin düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu iyot miktarını karşılayamaması sonucu ortaya çıkar. Endokrin sistemininn bir paçası olan tiroid bezi, boynun ön kısmında bulunan kelebek şeklindeki bezdir. Tiroid bezi, tiroid hormonları üretir ve bu hormonlar kan dolaşımı yoluyla vücudun dokularına taşınır. Tiroid hormonları, vücudun enerji metabolizmasına yardımcı olur, beyin gelişimini ve organların normal işleyişlerini destekler. İyot eksikliği ise tiroid bezlerinin tiroidin hormon üretme yeteneğini sınırlar ve hipotiroidizme yol açar. Bu durum, diğer sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir. 1 2 3

İyot Eksikliği Neden Olur?

İyot Eksikliği Neden Olur?

İyot açısından zengin beslenme ve iyot takviyesi kullanımı durumunda iyot eksikliği belirtileri, çok sık ortaya çıkmaz. İyot eksikliğine neden olabilen bazı durumlar şunlardır:

  • İyotlu tuz kullanmayan kişilerde iyot eksikliği görülmesi ihtimali daha yüksektir.
  • Denizden uzak bölgelerde ve yüksek rakımlarda yaşayan kişiler, doğal çevrelerindeki toprakta az iyot bulunduğundan vücutta iyot eksikliği belirtileri ile daha sık karşılaşabilir. 
  • Balık, deniz mahsülleri, süt ürünleri gibi gıdaları tüketmeyen kişilerde, yani vegan ve vejetaryen beslenenlerde iyot eksikliği belirtileri görülebilir. 1 2  3

İyot Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Vücutta iyot eksikliği belirtileri , tiroid hormonlarının yetersiz üretimine bağlı olarak ortaya çıkar. Başlıca iyot eksikliği belirtileri şunlardır:

Boyunda Şişlik

Boynun ön kısmında şişlik yani diğer bir adıyla guatr, iyot eksikliğinin en yaygın belirtisidir.
Vücutta iyot seviyesi düşük olduğunda tiroid bezi, yeterince tiroid hormonu üretemez. Bu durumu telafi etmek için daha çok çalışan tiroid bezindeki hücreler zorlanma sonucu büyüyüp çoğalır ve boyunda şişlik oluşur. 

Ani Kilo Alımı

İyot eksikliği belirtileri arasında ani kilo alımı da ilk sıralarda gelir. Tiroid hormonları, metabolizma hızına destek olur. Vücut, tiroid bezinin hormon üretmesini sağlayacak düzeyde iyota sahip olmadığında metabolizma yavaşlayabilir ve bu durumda ani kilo alımı yaşanabilir. Ayrıca tiroid hormonlarının seviyeleri düşük olduğunda vücut, dinlenme halinde daha az kalori yakar. Kalori yakımı azaldıkça ve besinler enerji olarak yakılmayıp yağ olarak depolandıkça kilo alımı artabilir. 

Yorgunluk ve Halsizlik

Yorgunluk ve Halsizlik

Tiroid hormonları, vücudun enerji metabolizmasının işleyişine destek olduğu için yorgunluk ve güçsüzlük, yaygın görülen iyot eksikliği belirtileri arasındadır. Araştırmalar, iyot eksikliğinin neden olduğu düşük tiroid hormonu seviyelerine sahip kişilerin yaklaşık %80'inin yorgun ve halsiz hissettiğini ortaya koymuştur. 

Saç Dökülmesi

Tiroid hormonları, saç foliküllerinin büyümesini kontrol eder. Tiroid hormon seviyelerinin düşük olması, yeni saç folikülü oluşumunu durdurabilir. Dolayısıyla iyot eksikliği, saç dökülmesine yol açabilir. 

Cilt Kuruluğu

Kuru ve pul pul dökülen cilt, iyot eksikliği belirtileri arasında yer alır. Bunun nedeni tiroid hormonlarının cilt hücrelerinin yeniden oluşmasına yardımcı olmasıdır. Tiroid hormon seviyeleri düşük olduğunda cilt yenilenmesi daha az sıklıkta gerçekleşir, bu durum cildinizin kurumasına ve pul pul dökülmesine yol açabilir. 

Terlemede Azalma

Tiroid hormonları, vücutta terlemeyi düzenlemeye de yardımcı olur. Düşük tiroid hormon seviyelerine sahip kişiler, daha az terler. Cildinizi nemli tutmaya yardımcı olan terlemenin azalması durumunda da cilt kuruması görülebilir. 

Kolay Üşüme

Tiroid hormonlarının düşük seviyede olması metabolizma hızını yavaşlattığı için vücuda ısı sağlayan enerji üretimi de azalır. Bu da kişinin soğuktan daha çok etkilenmesine neden olabilir. 

Kalp Atış Hızında Yavaşlama

İyot eksikliği, kalp atışlarını yavaşlatabilir. Kalp atışlarının yavaşlaması baş dönmesi, mide bulantısı, bayılma gibi diğer belirtilere yol açabilir. 

Hafıza Sorunları

Tiroid hormonları, beyin gelişiminde önemli rol oynar. İyot eksikliği, tiroid hormonu seviyelerini düşürdüğü için hafıza ve odaklanma gibi konularda sorunlara yol açabilir.

Şiddetli veya Düzensiz Adet Dönemleri

Düşük tiroid hormon seviyeleri, kadınlarda adet döngüsünü düzenleyen hormon seviyelerini etkileyebilir. Bu da normalden daha ağır, daha sık veya daha seyrek adet dönemlerine neden olabilir. (3) (4)

Vücudunuzda mineral eksikliği kaynaklı semptomlar olduğunu düşünüyorsanız çinko eksikliği belirtileri, kalsiyum eksikliği belirtileri, demir eksikliği belirtileri gibi konularda detaylı bilgi sahibi olabilir, uzman görüşü ve kesin tanı için doktora başvurabilirsiniz.

Günlük İyot İhtiyacı Kaç Mg'dır?

Günlük iyot ihtiyacı, yaşa göre değişir. Hamilelerin ve emziren annelerin günlük iyot ihtiyacı, diğer yetişkinlerden fazladır. Çünkü anne karnındaki bebeğin sağlıklı kemik ve beyin gelişimi için tiroid hormonlarına ihtiyacı vardır. Bebeğin gelişimi için hamile ve emziren kadınlar, normal ihtiyaç düzeylerine kıyasla %50 daha fazla iyota ihtiyaç duyar. Yaşa göre günlük iyot ihtiyacı şu şekildedir: 

  • 0-6 ay: 110 mcg
  • 7-12 ay: 130 mcg
  • 1-8 yaş: 90 mcg 
  • 9-13 yaş 120 mcg 
  • 14-18 yaş 150 mcg 
  • 19 yaş ve üzeri: 150 mcg  
  • Hamile kadınlar: 220 mcg 
  • Emziren kadınlar: 290 mcg 5

İyot Eksikliği Nasıl Giderilir?

İyot Eksikliği Nasıl Giderilir?

İyot eksikliği tedavisi, vücudun iyot alımını artırmaya odaklanır. Bunun için iyot açısından zengin yiyecekler tüketmek, iyotlu sofra tuzu kullanmak gibi basit önlemler alınabilir. Gerekli durumlarda doktor, iyot içeren takviyeler önerebilir. İyot takviyesi kullanımında doktorun önerdiği dozu aşmamak önem taşır. Diyet değişikliği ve iyot takviyesi kullanımıyla hafif iyot eksikliği belirtileri ortalama 24 hafta içerisinde ortadan kalkabilir. İyot eksikliği, tiroid hormonlarında ciddi seviyelerde azalmayla ortaya çıkan hipotiroidizme neden olduysa doktor gözetiminde ilaç tedavisi de gerekebilir. 2

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Önerilen Bloglar

Çinko Fazlalığı Belirtileri
  • Uzm. Dyt. Özgür G.
  • 19.08.2024 | 19.11.2024

Çinko fazlalığı, çinko mineralinin vücuda bir süre boyunca aşırı miktarda alınması ile ortaya çıkabilen ve en az çinko eksikliği kadar tehlikeli olabilen bir durumdur.

Magnezyum Kilo Aldırır mı?
  • Uzm. Dyt. Özgür G.
  • 11.07.2024 | 11.10.2024

“Magnezyum kilo aldırır mı?” sorusu, magnezyum takviyesi kullanan veya kullanmayı planlayan kişiler tarafından sıklıkla sorulan sorulardan bir tanesidir.

Mineraller Enerji Verir mi?
  • Uzm. Dyt. Pelin A.
  • 14.05.2024 | 14.08.2024

Esansiyel mineraller, vitaminlerle birlikte vücudun tüm fonksiyonlarında etkili olan önemli bir besin grubudur.