Sağlıklı bir yaşam için en önemli etkenlerden biri olarak gösterilen hareket etmek, farklı spor dalları ve aktiviteler ile gerçekleştirilebilir.
Tip 1 Kolajen Nedir? Tip 1 Kolajen Ne İşe Yarar?
Vücuttaki toplam proteinin %30’unu oluşturan kolajen; cilt, kas, kemik ve bağ dokularına yapı, destek ve güç sağlayan bir çeşit vücut proteinidir. Kolajen vücut tarafından sentezlenir, ancak yaş ile birlikte kolajen sentezi yavaşlayarak cildin kendine has elastik dokusu zayıflar, kırışıklıklar oluşur. Aynı zamanda kolajen eksikliğine bağlı olarak kemikler ve eklemlerde güç kaybı ile ağrılar yaşanabilir. Vücutta bulunan yaklaşık 28 çeşit kolajen tanımlanmıştır. Kolajen çeşitleri onları meydana getiren aminoasitlerin dizilişine ve vücutta nerede kullanıldığına göre farklılaşır. Kolajen hakkında daha detaylı bilgilere “Kolajen nedir?” yazımızdan ulaşabilirsiniz. Tp1, tip 2, tip 3 olmak üzere 3 ana kolajen çeşidi bulunur.1 Vücuttaki kolajenin neredeyse % 90’ını oluşturan Tip 1 kolajen hakkında merak ettiğiniz tüm detaylar ve “Tip 1 kolajen nedir?” sorusunun cevabı için okumaya devam edin.
İçerikler (Gizle-)
-
Tip 1 Kolajen Nedir?
-
Tip 1 Kolajen Ne İşe Yarar?
-
Cilt Sağlığının Korunmasına Yardımcı Olabilir
-
Saç ve Tırnak Sağlığının Korunmasını Destekleyebilir
-
Kas, Tendon ve Bağ Dokusunun Güçlenmesine Yardımcı Olabilir
-
Kemik Mineral Yoğunluğunu Destekleyebilir
-
Yaraların Çabuk İyileşmesine Yardımcı Olabilir
-
-
Tip 1 Kolajen Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
-
Tip 1 Kolajen Hangi Besinlerde Bulunur?
-
Kemik Suyu
-
Balık
-
Tavuk
-
Tip 1 Kolajen Nedir?
İnsan vücudunda en yaygın kolajen çeşidi olan tip 1 kolajen, diğer tüm proteinler gibi amino asitlerden meydana gelir. Bu amino asitler birbirine bağlanarak sarmal şeklinde güçlü bir lif oluşturur. Lifler bir araya gelerek sağlam ve destekleyici bir yapı meydana getirir. Kolajenin sert ve esnemeye karşı dirençli yapısı cilt, kıkırdak, tendon, bağlar ve kemiklerin darbelere ve dış etkenlere karşı dirençli olmasını sağlar. Kemik dokusunun büyük bir çoğunluğu neredeyse %95’ini tip 1 kolajen oluşturur. Kolajen vücut tarafından COL1A1 olarak bilinen bir gen yardımıyla sentezlenir. Besinlerle alınan proteinler amino asitlere parçalanır ve vücut bu aminoasitleri kullanarak kolajen sentezler. Yaş ile birlikte kolajen sentezi yavaşlayabileceği için tip 1 kolajen takviyeler kullanılabilir.2
Tip 1 Kolajen Ne İşe Yarar?
Kolajen, vücudun her noktasına yapı, güç ve destek sağlar. Genel vücut sağlığının korunmasında önemli rol oynar. Tip 1 kolajen faydaları şunlardır:
Cilt Sağlığının Korunmasına Yardımcı Olabilir
Yaş ile birlikte kolajen sentezi azalır ve cildin kendine has elastik yapısı bozulur. Cilt doğal sıkılığını kaybeder, kırışıklık ve sarkmalarda artış gözlenir. Kolajen tip 1 cildin dermiş tabakasından yeni hücrelerin sentezlenmesine yardımcı olur. Kırışıklık ve sarkma gibi yaşlanma belirtilerinin azalmasını destekleyebilir. Hasar gören cilt hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olabilir.3 4
Saç ve Tırnak Sağlığının Korunmasını Destekleyebilir
Tip 1 kolajeni saç derisindeki yeni hücrelerin sentezlenmesine yardımcı olabilir. Saç foliküllerinin beslenmesine destek olarak saçların sağlıklı bir şekilde uzamasını sağlayabilir.3 4
Kas, Tendon ve Bağ Dokusunun Güçlenmesine Yardımcı Olabilir
Yapılan çalışmalar günde 15 gram tip 1 kolajen almanın ağırlık antrenmanlarındaki sporcu performansını artırdığı ve kas gücü ile kas kitlesini artırdığı yönündedir. Ayrıca antrenman sonrası kas iyileşme sürecini azalttığını ileri sürmektedir.5 6
Kemik Mineral Yoğunluğunu Destekleyebilir
Tip 1 kolajen, kemiklere yapı ve esneklik kazandıran kıkırdağın yapısında bulunur. Günde 5 gram Tip 1 kolajen kullanımının kemik mineral yoğunluğu üzerinde olumlu etkiler gösterdiğine dair çalışmalar mevcuttur. Kemik mineral yoğunluğunun artması, osteoporoza yakalanma riskini de azaltabilir.7
Yaraların Çabuk İyileşmesine Yardımcı Olabilir
Tip 1 kolajen cilt hücrelerinin temel yapı taşıdır. Vücutta gerçekleşen herhangi bir yaralanma durumunda, iyileşmenin tüm aşamalarında önemli bir ol oynar. Yaralanan bölgedeki hücrelerin onarılması ve hücrelerin birleşimini kolaylaştırır. Cilt dokusunun kısa sürede kendini toplamasına yardımcı olabilir.8
Tip 1 Kolajen Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Yaş işe birlikte vücudun tip 1 kolajen sentezi üretiminde ve üretilen kolajenin kalitesinde azalma görülmesi doğal bir durumdur. Hücrelerin kolajen sentezleme yeteneği azalır ve mevcut kolajen eskiye oranla daha hızlı parçalanır. Özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda hormon değişikliklerine bağlı olarak kolajen sentezinde önemli ölçüde azalma gözlenir. Vücuttaki tip 1 kolajen miktarı ölçülebilir bir değere sahip değildir.1 Ancak vücutta tip 1 kolajen eksikliği olduğuna dair aşağıdaki belirtiler gözlenebilir:
- Cilt kırışıklıklarında artış ve deri sarkmaları,
- Bağ doku ve kıkırdaklarda esneklik kaybı,
- Kemik kırılma ve osteoporoza yakalanma riskinde artış,
- Yara iyileşmesinde gecikme,
- Yorgunluk ve halsizlik,
- Tükenmişlik hissi,
- Performans düşüklüğü,
- Kaslarda zayıflama,
- Eklem ağrıları ya da osteoartrit,
- Hareket etme kabiliyetinde azalma,
- Bağırsak duvarında incelmeye bağlı olarak sindirim sistemi problemleri,
- Kan damarlarında daralmaya bağlı olarak kan akışında problemler. 1 10
Tip 1 Kolajen Hangi Besinlerde Bulunur?
Tip 1 kolajen hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Taze sebze ve meyveler ise vücutta doğal kolajen üretimini uyaran ve sentezlenmesine yardımcı olan bileşenler içerir.11 Tip 1 kolajen içeren besinler şunlardır:
Kemik Suyu
Hayvan kemikleri ve bağ dokusunun uzun süre kaynatılması sonucu elde edilen kemik suyu, tip 1 kolajen açısından zengin bir besindir. Tavuk, hindi, inek gibi hayvanlar kemikleri ve etleri tip 1 kolajen elde etmede kullanılabilir.11
Balık
Balık, yüksek oranda protein ve D vitamini içeren sağlıklı bir besindir. Aynı zamanda omega 3 yağ asitlerinden de zengin olan balık, iyi bir tip 1 kolajen kaynağıdır. Ancak balıktaki kolajenin büyük bir çoğunluğu derisinde depolanır. Balıktan yeterli oranda tip1 kolajen elde etmek için derisini de tüketmek gerekir.11
Tavuk
Tip 1 kolajen takviyelerinde en çok kullanılan besin tavuktur. Özellikle tavuk ayağı kolajen açısından oldukça zengindir.11
Vücuttaki doğal kolajen seviyelerini ya da kolajen takviyelerin etkinliğini artırmak için C vitamini açısından zengin taze sebze ve meyveleri diyetinize ekleyebilirsiniz. C vitamini kolajen sentezinde önemli rol oynar. Portakal, mandalina, limon gibi turunçgiller ile ıspanak, brokoli, karnabahar gibi taze sebzeleri beslenme programına ekleyerek vücudun kendi kolajeninin sentezlemesine yardımcı olabilirsiniz.(11)
Diğer kolajen çeşitleri hakkında detaylı bilgilere “Tip 2 kolajen nedir?” ve “Tip 3 kolajen nedir?” yazılarımızdan ulaşabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
Kaynakça
- https://my.clevelandclinic.org/health/articles/23089-collagen 1
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8399689/ 2
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7288206/ 3
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23949208/ 4
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33742704/ 5
- https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/collagen-peptide-supplementation-in-combination-with-resistance-training-improves-body-composition-and-increases-muscle-strength-in-elderly-sarcopenic-men-a-randomised-controlled-trial/9426E375742D094F91029FD0364815C4 6
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27852613 7
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5793325/ 8
- https://www.mdpi.com/2306-5354/8/5/63 9
- https://okanhastanesi.com.tr/kolajen-eksikligi-nelere-sebep-olur-dogal-kolajen-kaynaklari-nelerdir 10
- https://www.webmd.com/diet/collagen-health-benefits 11
Önerilen Bloglar