D vitamini fazlalığı belirtileri özellikle de düzenli D vitamini takviyesi kullanan kişiler tarafından merak edilen ve araştırılan konulardan bir tanesidir. Sağlığın korunabilmesi için tüm vitamin ve minerallerde olduğu gibi D vitamininin de kanda belirli bir değer aralığında olması gerekir. Vitamin D eksikliği kadar D vitamini fazlalığı da sağlık üzerinde riskler oluşturabilir. Normal şartlarda beslenme yoluyla veya güneş ışınlarından alınan D vitamini ile vitamin düzeyinin aşırı yükselmesi beklenen bir durum değildir. Ancak vitamin takviyesine ihtiyacı olmayan kişilerin bilinçsiz şekilde D vitamini takviyesi kullanması veya vitamin eksikliği giderildikten sonra takviyelere halen devam edilmesi, D vitamini toksisitesini beraberinde getirebilir. D vitamini yüksekliğinin belirtileri ve sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini merak ediyorsanız yazımızın devamını inceleyebilirsiniz.
İçerikler (Gizle-)
D Vitamini Fazlalığı Nedir?
D Vitamini Fazlalığı Belirtileri Nelerdir?
İştahta azalma ve kilo kaybı
Gastrointestinal semptomlar (kabızlık, mide bulantısı ve kusma)
Sık idrara çıkma
Sıvı kaybı ve susuzluk
Yorgunluk ve uyuşukluk
Denge ve yürümeye ilişkin sorunlar
Kemik ağrısı
Böbrek taşı
Fazla D Vitamininin Olası Zararları Nelerdir?
Günlük Ortalama Ne Kadar D Vitamini Alınmalıdır?
D Vitamini Fazlalığı Kaşıntı Yapar mı?
D Vitamini Fazlalığı Sivilce Yapar mı?
D Vitamini Fazlalığı Baş Ağrısı Yapar mı?
Fazla D Vitamini Vücuttan Nasıl Atılır?
Çok fazla D vitamini alımına bağlı olarak vitamin seviyesinin referans değer aralığının üzerine çıkması, D vitamini fazlalığı olarak adlandırılır. Bu durumun başlıca nedeni yüksek doz veya uzun süreli D vitamini takviyesi kullanmaktır. Nadir görülen bir durum olmakla birlikte D vitamini toksisitesi, potansiyel olarak ciddi riskleri beraberinde getirebilir. Çok fazla D vitamini, kanda kalsiyum seviyesinin aşırı yükselmesine (hiperkalsemi) yol açar. Buna bağlı olarak kemikler, diğer dokular ve organlar olumsuz etkilenebilir. Zamanında tespit edilip müdahale edilmediği takdirde ise tansiyon yüksekliği, böbrek hasarı gibi durumlara neden olabilir. Bu nedenle D vitamini takviyeleri kullanan kişilerin hekimlerinin önerdiği kullanım süresinin ardından kan testi yaptırarak vitamin düzeylerini ölçtürmesi önemlidir.1
Vitamin D takviyelerinin kullanımı oldukça yaygın olduğundan fazla D vitamini belirtileri konusunda bilgi sahibi olmakta yarar vardır. Vücutta D vitamini fazlalığı belirtileri arasında şunlar yer alır:
D vitamini fazlalığı durumunda kalsiyum mineralinin kandaki seviyesindeki yükseliş, beraberinde iştah azalması sorununu getirebilir. Kişide besinlere karşı isteksizlik görülebilir ve buna bağlı olarak kilo kaybı ortaya çıkabilir.4
D vitamini fazlalığı yan etkileri arasında en yaygınlarından bir tanesi de gastrointestinal semptomlara ilişkin semptomlardır. Mide bulantısı, kusma, kabızlık, ishal gibi sorunlar kalsiyum düzeyindeki artışa bağlı olarak gözlenebilir.2
D vitamini yüksekliği ile beraber gelişen hiperkalsemi durumu; kalsiyumun vücuttan uzaklaştırılabilmesi için aşırı idrara çıkma sorununu beraberinde getirir. Susuzluk hissi bu durumun yol açtığı ikincil belirtiler arasında yer alabilir. 4
Sık sık idrara çıkmaya bağlı olarak vücutta sıvı kaybı (dehidrasyon) oluşabilir. Buna bağlı olarak susuzluk, ciltte kuruma, bilinç bulanıklığı gibi durumlar görülebilir. 2
D vitamini fazlalılığına bağlı olarak görülebilen belirtiler arasında yorgunluk, uyuşukluk, enerji düşüklüğü, tükenmişlik hissi gibi durumlar da yer alabilir. Kas güçsüzlüğü görülebilir ve buna bağlı olarak kişi, günlük aktiviteleri yerine getirmekte zorlanabilir. 1
D vitamini fazlalığında sıvı kaybının da etkisiyle baş dönmesi ve denge sorunları ortaya çıkabilir. Sıvı kaybının şiddetine göre bu belirtilerin de şiddeti değişir. Denge bozukluğu aynı zamanda düzgün yürümenin önüne geçebilir. Halüsinasyonlar ve kafa karışıklığı da söz konusu olabilir.2 4
Bazı durumlarda D vitamini yüksekliğinin kalsiyum seviyesinde yol açtığı artış, kemiklerde ve eklemlerde ağrı hissine neden olabilir. Bu durum kemik mineralizasyonundaki değişikliklerden kaynaklanabilir.4
İdrarda miktarı artan kalsiyum, böbrek taşlarına neden olabilir. Aynı zamanda hiperkalsemi şiddetli ve uzun süreli olduğunda böbrek hasarına ve böbrek yetmezliğine dahi yol açabilir.2 4
Takviye olarak D vitamini kullanan kişiler düzenli olarak D vitamini seviyelerini ölçtürmedikleri takdirde D vitamini toksisitesi riski altındadır. D vitamini yüksekliğinin ilk yan etkisi, hiperkalsemi olarak adlandırılan kalsiyum yüksekliğidir. Bu durum kusma, karın ağrısı, kabızlık gibi semptomların yanı sıra baş dönmesi, bilinç bulanıklığı, denge kaybı, iştahsızlık, aşırı idrar çıkışı ve susuzluk gibi olumsuzluklara yol açar. Hiperkalseminin bir süre boyunca kontrol altına alınmadan devam etmesi hem böbreklerde kalsifikasyona hem de böbrek damarlarında daralmaya yol açar. Bu durum ise böbrek taşlarına, böbrek fonksiyonlarında azalmaya ve ilerleyen dönemde böbrek yetmezliğine neden olabilir. D vitamini toksisitesi olan kişilerde aynı zamanda ruhsal duruma ilişkin değişikliklerin görülmesi de olasıdır. Bilinç durumuna ilişkin değişiklikler, depresyon ve psikoz gibi psikiyatrik bozukluklar, D vitamini toksisitesi ile ilişkili olabilmektedir. Ayrıca hipertansiyon ve buna bağlı sorunlar ile kemik erimesi de D vitamini yüksekliğine bağlı oluşabilecek olumsuzluklar arasındadır. 2
1 yaşından büyük çocuklar ve yetişkinler için günlük D vitamini ihtiyacı 10 mcg veya 400 IU şeklindedir. Hamile ve emziren kadınlar için de gereksinim aynı kabul edilir. D vitamini gereksiniminin az bir kısmı besinlerden karşılanırken büyük kısmı ise güneş ışınları yardımıyla ciltte üretilir. Bu nedenle güneş ışınlarına maruziyetin azaldığı sonbahar ve kış aylarında D vitamini ihtiyacının karşılanması zorlaşır. D vitamini eksikliği teşhisi almış olan veya vitamin D eksikliği açısından risk altında olan kişilerin özellikle de sonbahar ve kış aylarında hekimlerinin görüşü doğrultusunda vitamin takviyesi alması gerekebilir.3
D vitamini fazlalığının doğrudan yol açtığı belirtiler arasında kaşıntı yer almaz. Ancak D vitamini yüksekliğinin neden olduğu sıvı kaybı, gastrointestinal sorunlar, hormonal dengesizlikler gibi pek çok durum cilt sağlığını da etkileyebilir.4 Özellikle sıvı kaybı şiddetli olduğunda cilt kuruluğu ve buna bağlı kaşıntı ortaya çıkabilir. Yine de vitamin eksikliklerinin her bireyi farklı şekilde etkileyebileceği unutulmamalıdır.
D vitamini eksikliği birçok cilt hastalığı için risk faktörü teşkil eder. Böyle bir durumda D vitamini takviyesi, cilt sağlığının iyileştirilmesine katkıda bulunabilir. 5 Öte yandan D vitamini fazlalığının sivilce yapıp yapmadığı da bazı kişiler tarafından merak edilir. Şu an için bilinen vitamin D fazlalığı belirtileri arasında sivilce sorunu veya mevcut sivilcelerde artış yer almamaktadır. Ancak bazı çalışmalar yüksek doz D vitamininin testosteron üretimini uyararak hormonal dengeyi değiştirip dolaylı yoldan akneye neden olabileceği ihtimalini ortaya koymuştur. 6 Bu nedenle D vitamini düzeyinin referans aralıkları dahilinde tutulmasında fayda vardır.
D vitamininin hem düşüklüğü hem de aşırı yüksekliği baş ağrısı sorununu beraberinde getirebilir. D vitamini eksikliği inflamasyon (iltihaplanma) ve nöronların çalışma düzeni ile ilişkili olduğundan baş ağrısına yol açabilir. Öte yandan aşırı D vitamini alımı da idrar çıkışında artış, sıvı kaybı gibi durumlara neden olması ile baş ağrısı sorununu beraberinde getirebilir. Dolayısıyla baş ağrısı sorunu yaşayan kişilerin D vitamini seviyesini kontrol ettirmesi önerilebilir.7 8
D vitamini toksisitesini ortadan kaldırmak için uygulanan temel tedavi, yükselen kalsiyum seviyesinin normale indirilmesini içerir. Bunun için D vitamini takviyesi kullanılıyor ise bir an önce bu takviye sonlandırılmalıdır. Hafif yüksekliklerde sadece takviye alımını sonlandırmak yeterli olabilir. Daha ileri düzey olgularda fazla kalsiyum bir yandan idrarla vücuttan uzaklaştırılır ve sık idrara çıkmaya bağlı olarak sıvı kaybı ortaya çıkabilir. Kaybedilen bu sıvı, su tüketimi veya çok şiddetli durumlarda sıvı replasmanları ile yerine konulmalıdır. Ciddi toksisite durumlarında ise kemik erimesini önlemek adına çeşitli ilaçların kullanılması gerekebilir. Bu tedaviler yardımıyla D vitamini ve kalsiyum seviyeleri normal aralıklara indirilebilir. 4
Siz de D vitamini fazlalığı durumundan şüpheleniyorsanız bir kan testi yaptırarak vitamin düzeylerinizi ölçtürebilirsiniz. Ayrıca sağlık taramalarınızı düzenli şekilde yaptırarak vitamin eksikliklerinin ve fazlalıklarının önüne geçebilirsiniz. Konuyla ilişkili “D vitamini kullanımı”, “D vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar”, “D vitamini eksikliği kilo aldırır mı?” gibi başlıklarımıza da göz atarak daha farklı bilgiler edinebilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
Kaynakça
Önerilen Bloglar
Kas ağrısı, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen yaygın bir sağlık sorunudur.
“Hangi vitamin eksikliği baş döndürür?” sorusu, baş dönmesi sorunu yaşayan pek çok kişinin sorduğu ortak sorulardan bir tanesidir.
Genellikle dişlerinizi fırçalarken ya da bir şeyler yerken ortaya çıkan diş eti kanaması, pek çok kişinin yaşadığı yaygın bir durumdur.