Kronik Yorgunluk (Halsizlik) Neden Olur? Kronik Yorgunluk Nasıl Geçer?

Kronik Yorgunluk (Halsizlik) Nedir?

Tıp dilinde miyaljik ensefalomiyelit (ME) olarak da adlandırılan kronik yorgunluk sendromu, en az altı ay süren ve dinlenmeyle geçmeyen aşırı yorgunlukla karakterize bir rahatsızlıktır. Karmaşık bir yapıya sahip olan kronik yorgunluk sendromunda yorgunluğa farklı semptomlar da eşlik eder. Kronik yorgunluk sendromu, genellikle grip ya da COVID-19 gibi bir enfeksiyon hastalığı, kaza, cerrahi operasyon, fiziksel ya da psikolojik travma sonrası aniden başlar. Aşırı çalışma ve depresyon da kronik yorgunluk sendromunu tetikleyebilir. Bazı durumlarda semdromun başlangıcı ve gelişimi yavaş bir seyir de izleyebilir. Kadınlar, kronik sendromundan erkeklere göre daha fazla etkilenir. Kronik yorgunluk ve halsizlik şikayetlerinin en sık görüldüğü yaş aralığı 25-45 olsa da çocuklar da dahil tüm yaş gruplarında görülebilir. ^1 2

Kronik Yorgunluk (Halsizlik) Belirtileri Nelerdir?

Kronik yorgunluk belirtileri arasında en öne çıkan, dinlenmeyle geçmeyen ve nedeni açıklanamayan bir yorgunluk hissidir. Kronik yorgunluk sendromu, vücudun farklı sistemlerini ve fonksiyonlarını etkileyebildiğinden semptomlar geniş bir yelpazede değişebilir. Diğer kronik halsizlik belirtileri genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir. 

• Fiziksel ya da zihinsel egzersiz sonrası aşırı yorgunluk
• Uykuya dalmakta ve uykuyu sürdürmekte zorlanma
• Uykudan yorgun uyanma, gün içinde sürekli yorgunluk ve uyku hali
• Şişlik veya kızarıklığın eşlik etmediği kas ve eklem ağrıları
• Türü ve şiddeti değişen baş ağrıları
• Hafıza ve odaklanma sorunları
• Boyunda ya da koltukaltında şişmiş, hassas lenf nodları
• Sık sık tekrarlayan boğaz ağrısı
• Işığa ve sese karşı hassasiyet
• Mide bulantısı
• Yatarken veya oturur pozisyondayken ayağa kalkınca artan baş dönmesi
• Çeşitli gıdalara, kokulara, kimyasallara veya ilaçlara karşı alerji ya da hassasiyet ^1 2 3

Kronik Yorgunluk (Halsizlik) Neden Olur?

Tıbbi açıdan karmaşık bir durum olduğundan kronik yorgunluk nedenleri hakkında net bir çerçeve çizilemez. Bazı görüşler öne çıksa da kronik halsizlik nedenleri üzerine bilimsel çalışmalar bu durumu daha iyi anlamayı amaçlar.

Kronik Yorgunluk Sendromu Teşhisi Nasıl Konulur?

Kronik yorgunluk belirtileri, pek çok farklı hastalığa benzediği için kronik yorgunluk sendromu teşhisi zor olabilir. Birçok başka tıbbi durum halsizliğe neden olabileceğinden kronik yorgunluk sendromunın tanı kriterleri önem taşır:

• Altı aydan uzun süren yorgunluk ve yorgunluk nedeniyle mesleki, sosyal veya kişisel aktivitelerde belirgin azalma veya bozulma
• Fiziksel ya da zihinsel bir aktivite sonrası semptomların şiddetinin artması
• Gece boyu süren uyku sonrası dinlenmiş uyanmamak ya da daha kötü hissetmek 
• Düşünme, hafıza, dikkat, organizasyon becerileriyle ilgili bilişsel sorunlar
• Ortostatik intolerans, ayakta dururken ya da dik otururken semptomların şiddetlenmesi  ¹

Kronik yorgunluk sendromunun kesin teşhisini doğrulamak için herhangi bir laboratuvar testi veya tahlil yoktur. Doktorunuz diğer olası nedenleri elemek için fiziksel muayeneyi takiben çeşitli testler ve tahliller isteyebilir. Kronik yorgunluk sendromu şüphesinde doktorun elemek isteyeceği hastalıklar arasında şunlar öne çıkar: 

• Hipotiroidizm (Tiroid bezinin az çalışması)
• Adrenal yetmezlik (Adrenal bezin az çalışması)
• Kalp rahatsızlıkları
• Uyku apnesi veya narkolepsi
• Anemi
• Diyabet
• Kronik hepatit enfeksiyonu
• Böbrek hastalığı
• Lyme hastalığı
• Lupus
• Multipl skleroz (MS)
• Fibromiyalji
• Uyku bozuklukları
• Depresyon ve kaygı ^1 2 3

Kronik Yorgunluk (Halsizlik) Nasıl Geçer?

Kronik yorgunluk tedavisi için onaylı ve net bir medikal prosedürden bahsedilemez. Her hastanın farklı semptomları vardır ve dolayısıyla semptomları hafifletmek kişiye özel tedavi gerekebilir. Yaşam tarzı değişiklikleri başta olmak üzere aşağıdaki yöntemlerle semptomların azalması veya giderilmesi sağlanabilir:

Kronik Yorgunluğa Hangi Vitamin Eksiklikleri Sebebiyet Verebilir?

Kronik yorgunluktan şikayetçi olan bazı kişilerde fonksiyonel vitamin eksiklikleri olabilir ve bu kişiler vitamin takviyesi ile daha iyi hissedebilir. ⁶  C vitamini, B kompleks vitaminleri, sodyum, magnezyum, çinko, folik asit, L-larnitin, l-triptofan, esansiyel yağ asitleri ve koenzim Q10 gibi vitamin ve minerallerin eksikliğinde kronik yorgunluk sendromu belirtilerinin şiddeti artabilir. Bu nedenle doktorunuz kronik yorgunluk için vitamin takviyesi önerebilir. ⁷ 

Kronik halsizlik semptomlarını hafifletmeye yönelik takviyeler, çeşitli kategorilere ayrılabilir. Tüm bu takviyelerin doktor yönlendirmesiyle kullanılması büyük önem taşır: 

• Enerji metabolizması: L-karnitin, CoQ10, kreatin, D-riboz, magnezyum malat, B12 vitamini
• Bağışıklık sistemi: L-karnitin, CoQ10, DHEA, L-lizin, L-teanin
• Ağrı ve hassasiyet: L-lizin, magnezyum malat, Omega-3, zerdeçal, D vitamini
• Uyku bozuklukları : Melatonin 
• Duygudurum problemleri: DHEA, folik asit, L-lizin
• Beyin fonksiyonları: 5-HTP, L-karnitin, folik asit, Omega-3 , L-teanin ⁸

Kronik yorgunluk sendromundan kaynaklanan halsizlik ve ağrı gibi belirtiler, kişinin yaşamını her açıdan olumsuz etkiler. Üstelik kesin teşhis zaman alabilir, bu süreçte dinç ve enerjik kalmak için ipuçları ile semptomları yönetmek mümkündür. Farklı rahatsızlıklarla ilgili bilgi almak için kemik erimesi belirtileri gibi faydalı içeriklerimizi de inceleyebilirsiniz.

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.