Kalsiyum Nedir?
Kalsiyum, vücutta en bol bulunan minerallerden biridir. Peki, kalsiyum nedir? Kalsiyum, kemik ve diş sağlığının korunmasında oldukça önemli görevlere sahip bir mineraldir. Vücuttaki kalsiyumun neredeyse %99’u kemiklerde, geriye kalan %1’ise kan, kas ve diğer vücut dokularında yer alır. Çoğunlukla sağlıklı kemik ve diş gelişimi ile ilişkilendirilmiş olsa da kanın pıhtılaşmasından kasların kasılmasına, normal kalp ritimlerinin sağlanmasından sinir fonksiyonlarının düzenlenmesine kadar pek çok hayati vücut işlevinde kalsiyuma ihtiyaç duyulur. Kalsiyum, vücut tarafından sentezlenemediğinden kalsiyum faydaları için dışarıdan besinlerle ya da kalsiyum içeren takviyelerle günlük olarak alınması gerekir. Günlük kalsiyum ihtiyacı yaşa ve cinsiyete göre şu şekilde farklılık gösterir:
| 19-50 yaş arası kadınlar |
1000 mg/gün |
| 51 yaş üstü kadınlar |
1200 mg/gün |
| Hamile ve emziren kadınlar |
1000 mg/gün |
| 19-70 yaş arası erkekler |
1000 mg/gün |
| 71 yaş üstü erkekler |
1200 mg/gün. (2)(3) |
Kalsiyum Ne İşe Yarar?
Kalsiyum; vücutta kasların hareket ettirilmesi, bazı hormonların salınması ve beyinden vücudun diğer bölgelerine mesajların taşınması için elzem bir mineraldir. Pek çok vücut fonksiyonunun temelini oluşturan kalsiyumun faydaları şunlardır:
Kemik ve Diş Sağlığının Korunmasına Yardımcı Olur
“Kalsiyum nedir ve ne işe yarar?” sorusunun cevabında bu mineralin kemik ve diş yapısının büyük bir çoğunluğunu oluşturması öne çıkar. Diyet ile yetersiz kalsiyum alımında vücut ihtiyaç duyduğu kalsiyumu kemiklerden çeker ve kemik mineral yoğunluğu azalır. Özellikle menopoz sonrası kadınlar ve yaşlılar için kalsiyumun yeterli dozda alımı kemik kaybı ile karakterize osteoporozun önlenmesine yardımcı olur.
Kilo Kontrolünü Destekleyebilir
Yapılan çalışmalar, kalsiyumdan zengin bir diyetin günlük toplam kalori alımını sınırladığı ve obezite riskini azalttığını gösterir. Kilo kontrolünün sağlanmasına yardımcı olmak, kalsiyum faydaları arasında sayılabilir.
Preeklampsi Riskini Düşürebilir
“Kalsiyum nedir?” sorusunun hamileler için önemi büyüktür. Preeklampsi; hamilelik döneminde yüksek tansiyona bağlı olarak gelişen bir durumdur. İdrarda protein kaçağı, ellerin ve ayakların şişmesi gibi semptomlarla ortaya çıkan preeklampsi, erken doğum riskini artırabilir. Özellikle hamileliğin 20. haftasından sonra ortaya çıkan preeklampsinin önlenmesinde günlük kalsiyum alımını artırmanın faydalı olabileceği hakkında araştırmalar mevcuttur.
Hipertansiyon Riskini Azaltabilir
Yüksek tansiyon hastaları üzerinde yapılan çalışmalar, diyet ya da takviyelerle kalsiyum alımının tansiyonun düşürülmesinde etkili olabileceğini gösterir.
Kalp Hastalıklarına Yakalanma Riskini Azaltabilir
Kalsiyum faydaları arasında kalp sağlığını desteklemesi de sayılabilir. Kalsiyum, kalp kasının kasılıp gevşemesinde önemli rol oynar. Kalp ritminin normal sınırlara sahip olmasına yardımcı olarak kalp hastalıklarına yakalanma riskini azaltabilir. (4)
Cilt Bariyerinin Güçlenmesini Destekleyebilir
Kalsiyum cilde faydaları ile dikkat çekicidir. Cildin en iç tabakasında yoğun olarak bulunan kalsiyum, cilt dokusunu oluşturan bir protein çeşidi keratinin yapısına katılarak cilt bariyerinin güçlenmesini destekleyebilir. Cildin kendine has elastik yapısının ve canlılığının korunmasına yardımcı olabilir. (5)
Kalsiyumun Önemi Nedir?
Kalsiyum, doğumdan itibaren yetişkinlik ve yaşlılık döneminde kemik ve diş sağlığının korunmasında önemli rol oynayan elzem bir mineraldir. Büyüme ve gelişme döneminde çocukların sağlıklı kemik ve diş gelişimine, yetişkinlik döneminde kemik sağlığının korunmasına ve yaşlanma sürecinde kemik yoğunluğu kaybının yavaşlatılmasına yardımcı olur. Kalsiyum, özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda sıklıkla karşılaşılan osteoporoz riskini azaltabilir. Ayrıca kasların kasılma işlemini gerçekleştirmesine yardımcı olur. Kanın pıhtılaşmasında önemli rollere sahip olan kalsiyum, kalp kasının kasılma ritminin düzenlenmesinde de etkilidir. Vücuttaki bazı enzimlerin çalışması için kalsiyuma ihtiyaç duyulur. (2)
Kalsiyum Takviyesine Dair Öneriler
Vücudun ihtiyaç duyduğu kalsiyum miktarını karşılamanın en iyi yolu kalsiyumdan zengin besinleri diyet programına eklemektir. Yeterli ve dengeli bir beslenme programında kalsiyum ihtiyacı karşılanabilir. Ancak D vitamininden yetersiz beslenenlerde kalsiyumun vücutta kullanılabilirliği azalır. D vitamini kalsiyumun bağırsaklardan geri emilimi ve vücut tarafından kullanımı için önemli bir vitamindir. Benzer şekilde laktoz intoleransı yaşayanlar, mide bağırsak problemine bağlı olarak emilim bozukluklarına sahip olanlar, vegan ya da vejetaryen beslenme şeklini tercih edenler kalsiyum eksikliği yaşayabilir. Bu kişiler kalsiyum faydaları için doktor kontrolü altında kalsiyum takviyesi kullanabilir. Takviyelerle alınan kalsiyumun vücut tarafından kullanılabilirliği alınan takviyenin formuna, kalsiyumun bağırsaklardaki çözünme durumuna ve vücuttaki kalsiyum miktarına bağlıdır.
“Kalsiyum nedir?” sorusunu cevaplarken farklı kalsiyum formlarını da göz önünde bulundurmak gerekir. Kalsiyum karbonat ve kalsiyum sitrat en çok kullanılan takviye formudur. Kalsiyum karbonat içeren takviyeler asitli ortamda daha iyi çözündükleri için bu takviye çeşitlerinin yemekle birlikte alınması önerilir. Kalsiyum sitrat içeren takviyelerin çözünmesi için asitli ortama ihtiyaç duyulmaz bu nedenle her zaman alınabilir. Eğer ilaç emiliminde sorun yaşıyorsanız mide asidini azaltmak için ilaç kullanıyorsanız ya da mide-bağırsak baypas ameliyatı geçirdiyseniz kalsiyum sitrat içeren takviyeler sizin için daha uygun olabilir. Takviyelerle alınan kalsiyum dozu ne kadar yüksek olursa emilimi de o kadar düşük olur. Bu nedenle tek bir dozda 500 miligramın üzerinde kalsiyum alımı tavsiye edilmez. 500 miligramın üzerinde kalsiyuma ihtiyaç duyuluyorsa 4 saatlik ara ile 500 miligramlık dozlar halinde takviye kullanılması önerilir. Kalsiyum takviyeleri kullanmadan önce “Kalsiyum nedir?” konusunu araştırmanız önemlidir. Takviye kullanmaya başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışmalı, hangi takviye formunu kullanmanız gerektiği ve doz ayarlaması hakkında ayrıntılı bilgilere sahip olmalısınız. (6)
Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
