Magnezyum Eksikliği Nedir?
Magnezyum, yedi temel makro mineralden biridir. Makro mineraller, insanların günde en az 100 miligram tüketmesi gereken mineraller olarak açıklanabilir.4 Vücutta bol miktarda bulunan bir mineral olan magnezyum; protein sentezi, kas ve sinir fonksiyonu, kan şekeri kontrolü ve kan basıncı düzenlemesi dahil olmak üzere vücuttaki pek çok biyokimyasal reaksiyonları düzenleyen 300'den fazla enzim sisteminde rol oynar.(5)
Magnezyum mide ve ince bağırsaklarda emilir. Daha sonra sinir ve kas fonksiyonunu düzenlemek, sıvıları dengelemek, kan basıncını ve asiditeyi korumak ve hasarlı dokuları yeniden inşa etmek için kalsiyum, potasyum ve sodyum gibi diğer elektrolitlerle birlikte çalışır.(6)
Magnezyum eksikliği ise vücudun normal işlevlerini yerine getirmesi için gerekli olan magnezyum seviyesinin kan düzeyinde yeterince bulunmaması olarak açıklanabilir. Genellikle bir hastalık varlığı, ilaç kullanımı yada beslenme sorunu, vücudun magnezyum emilimini etkilediğinde ortaya çıkar. Magnezyum eksikliği belirtileri arasında mide bulantısı, yorgunluk ve kas kramplarından anormal kalp ritmi, nöbet ve koma gibi geniş yelpazede bulunan semptomlar sayılabilir.(6)
Uzun süre ile magnezyum eksikliğine maruz kalmak, kemik yoğunluğunu, beyin, sinir ve kas fonksiyonlarını ve sindirim sistemini olumsuz etkileyebilir. Kemik yoğunluğunun kaybı özellikle endişe verici olabilir. Yaşlılarda magnezyum eksikliği osteoporoz ve kemik kırıkları riskini artırabilir. Gençlerde ise magnezyum eksikliği, kemik büyümesini engelleyebilir. Kemiklerin hala gelişmekte olduğu çocukluk döneminde yeterli magnezyum almak bu nedenle son derece önemlidir.(3) Vücut kalsiyumu emmek için de magnezyumdan faydalanır. Kalsiyum takviyesi faydaları olarak tanımlanan olumlu etkilerden faydalanmak için de magnezyum seviyesinin normal düzeyde olması gerektiği söylenebilir.(18) Peki magnezyum eksikliği nedenleri nelerdir?
Magnezyum Eksikliği Neden Olur?
Vücuttaki her organ, özellikle kalp, kaslar ve böbrekler, magnezyum mineraline ihtiyaç duyar. Ayrıca magnezyum, diş ve kemik oluşumunda da rol oynayan faktörlerden biridir. Farklı bi deyişle magnezyum, vücuttaki pek çok fonksiyonun yerine getirilmesinde rol oynar.(7) Vücuttaki magnezyum seviyesi normalin altına düştüğünde, magnezyum eksikliği belirtileri meydana gelir. Magnezyum eksikliği nedenleri arasında ise alkol kullanımı, vücudun geniş bir kısmını etkileyen yanık varlığı, akut veya kronik ishal, kontrol altına alınmayan diyabet vardır. Bunların yanında aşırı idrara çıkma sorunu, böbrek tübül bozuklukları, çölyak hastalığı ve inflamatuvar bağırsak hastalığı gibi emilim bozukluklarına yol açan durumlar, yetersiz ve dengesiz beslenme, aşırı terleme, pankreasta şişme ve iltihaplanmaya yol açan pankreatit gibi sorunlar da sayılabilir. Adrenal bezin kana çok fazla aldosteron hormonu saldığı bozukluk olarak açıklanabilen hiperaldosteronizm, gastrik bypass ameliyatı, açlık ve bazı ilaçlar da magnezyum eksikliği nedenleri arasında sayılabilir.(1,7) Magnezyum eksikliği yaşayanlar tarafından sıklıkla sorulan “Magnezyum eksikliği neden olur?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.
Anormal magnezyum düzeylerinin birçok olası nedeni olabilir. Örneğin, magnezyum böbrekler tarafından atıldığı için böbrek hastalığında artmış magnezyum seviyeleri görülebilir. Düşük bir magnezyum seviyesi diyabet, bazı sindirim sorunları, yetersiz beslenme veya uzun süreli (kronik) alkolizm belirtisi olabilir. Hamilelik sırasında düşük magnezyum seviyeleri preeklampsi anlamına gelebilir.(18)
Magnezyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Magnezyum eksikliği belirtileri erken evrede; mide bulantısı, kusma, demir eksikliği belirtileri arasında da yer alan iştah kaybı, yorgunluk ve bitkinlik şeklindedir.(3,8) Şiddetli magnezyum eksikliği vakalarında ise kalsiyum düşüklüğü, potasyum düşüklüğü, kol ve bacaklarda uyuşma ve/veya karıncalanma hissi, nöbet, kişilik değişimi, anormal kalp ritmi, koroner spazm gibi semptomlar ortaya çıkabilir.(3) İshal ve iştah kaybı çinko eksikliği belirtileri arasında da yer aldığından hangi mineral eksikliğinin olduğunun anlaşılması için bir doktora başvurulması önerilebilir.(9) Magnezyum eksikliği belirtilerinin bazıları şu şekilde de listelenebilir:
Kas Seyirmeleri ve Kramplar
Magnezyum eksikliği belirtileri arasında seğirme, titreme, kramp gibi rahatsızlıklar yer alabilir. Şiddetli vakalarda bu durum kasılmalara veya nöbetlere dahi yol açabilir. Ayrıca magnezyum ve kalsiyum eksiklikleri, ağrılı kas spazmları (tetani) ve nöbetler dahil olmak üzere bebeklikte başlayan bazı nörolojik sorunlara da neden olabilir. Hipomagnezemi, tedavi edilmezse sekonder hipokalsemi ile birlikte gelişimsel gecikmeye, zihinsel yetersizliğe, kilo alamamaya ve beklenen hızda büyümemeye ve kalp yetmezliğine yol açabilir.(1,10)
Yorgunluk, Bitkinlik ve Kas Zayıflığı
Hemen herkes zaman zaman yorulsa da bu durum şiddetli ya da sürekli ise bir probleme işaret edebilir. Yorgunluk ve bitkinliğin yanı sıra kas zayıflığı da magnezyum eksikliği belirtisi olabilir. Magnezyum eksikliği olan gençler arasında yapılan bir çalışmada bu bireylerde kas kuvveti ciddi şekilde bozulurken magnezyum almanın kas zayıflığını hızla tersine çevirdiği görülür.(1,11) Bazı araştırmalarda ise kas zayıflığının, magnezyum eksikliği ile ilişkili bir durum olan potasyum kaybından kaynaklandığını gösterir. Tüm bu bilgilerin ışığında magnezyum eksikliğinin, yorgunluk veya halsizliğin olası bir nedeni olduğu söylenebilir.(1,12,13)
Düzensiz Kalp Ritmi
Aritmi veya düzensiz kalp atışı, magnezyum eksikliği belirtileri ve nedenleri arasında yer alan; olası en ciddi etkilerden biridir. Şiddetli vakalarda aritmi; felç veya kalp yetmezliği riskini artırabilir. Kalp yetmezliği ve aritmisi olan bazı kişilerin, sağlıklı bireylerden daha düşük magnezyum seviyelerine sahip olduğunu gösteren çalışmalar bulunur. Yapılan sınırlı bir araştırma da magnezyum alımının kalp fonksiyonlarını önemli ölçüde iyileştirdiğini gösterir. Ayrıca magnezyum takviyesi almak, aritmisi olan bireylerde bu rahatsızlığa ilişkin belirtileri azaltmaya da yardımcı olabilir.(1,14,15) Benzer şekilde selenyum eksikliği de kalp hastalığı riskinin artması ile bağlantılıdır. Oksidatif stresi kontrol altında tutarak ve kalp hastalığı riskini azaltmak; dolayısıyla kalbin sağlıklı kalmasına yardımcı olmak Selenyum faydaları arasında sayılabilir.(16)