Koenzim Q10 Nedir?
Koenzim Q10 (CoQ10) vücutta üretilen, yaşla ve çevresel faktörlerin etkisiyle miktarı azalan vitamin benzeri bir bileşiktir. Temel görevi, hücrede enerji üretimini sağlamasıdır. Hücre içerisinde fonksiyonların yerine getirilmesini sağlayan organel adı verilen birimler vardır. Bu organellerden biri de mitokondridir. Mitokondriyi enerji üretim fabrikası, temel ham maddesini ise koenzim Q10 olarak tanımlayabiliriz.
İşte bu yüzden yaş aldıkça kendimizi normal fiziksel aktivitelerde dahi daha fazla yorgun hissetmemizin temel nedeni koenzim Q10 üretiminin yaşla birlikte azalmasıdır1. Ek olarak sigara kullanımı, oksidan maddelere maruziyet, diyabet gibi kronik hastalıklara sahip olmak da koenzim Q10 seviyelerinin düşmesinde önemli etkenlerdir. Bu nedenledir aynı yaşta olan yetişkin iki bireyden birinde diyabet varsa kendini diğerine göre daha yorgun hisseder.
Koenzim Q10’un yanı sıra folik asit nedir öğrenmek için folik asidin detaylı bir şekilde ele alındığı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Koenzim Q10 Eksikliğine Neler Sebep Olabilir?
Koenzim Q10, güçlü antioksidan etkili bir bileşiktir. Enerji üretimindeki görevlerinin yanı sıra antioksidan etkinliği ile hücreleri koruyarak fonksiyonlarının devamlılığında görev alır. Vücut için bu kadar faydalı olan koenzim Q10 eksikliğinin nelere sebep olabileceğine birlikte göz atalım2:
- Yaşla azalan üretim,
- Oksidan maddelere maruz kalmak,
- Stres,
- Diyabet gibi kronik hastalıklara sahip olmak,
- Kolesterol ilaçlarının (statin) kullanımı temel olarak karşımıza çıkan maddelerdir.
Diğer bir eksiklik sebebi ise kolesterol düşürücü ilaçlar olarak bilinen ve bilimsel adı statinler olan gruptur. Kolesterol seviyelerinin düşürülmesinde özellikle karaciğer üzerindeki bir üretim yolunda etki gösteren bu ilaçlar kolesterol üretimini azaltırken aynı zamanda aynı mekanizma üzerinden üretilen koenzim Q10 miktarında da azalmaya sebep olur3. Bu nedenle uzun dönemli kolesterol ilacı kullanan bireylerde kas üzerine bazı yan etkilerle karşılaşılabilir.
Koenzim Q10 Hangi Besinlerde Bulunur?
Koenzim Q10 eksikliği durumlarında takviye edici gıdalarla günlük alınması gereken dozlarda, hazır formüllerde temin edilebilir. Günlük beslenmemizde bazı gıdalar yolu ile koenzim Q10 alabiliriz. Örneğin; karaciğer böbrek gibi sakatatlar, kırmızı et, alabalık, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklar, portakal, çilek, ıspanak, karnabahar, susam tohumları ve Antep fıstığı gibi gıdalar koenzim Q10 içerir4.
Koenzim Q10’nun Faydaları Nelerdir?
Koenzim Q10 vücutta birden fazla fonksiyona sahiptir. İşte bu fonksiyonlardan en önemlileri:
Enerji üretimi
Mitokondride enerji üretilmesi için Koenzim Q10 olmazsa olmazlardandır. Çocuklarda gördüğümüz enerjiye çoğu zaman şaşıp kalırız. İşte bunun nedeni aslında koenzim Q10’un çocukluk döneminde pik seviyelerde olmasıdır. Yaşla birlikte azalan miktardan dolayı zaten yeterince enerji üretimi sağlanamazken bir de günlük aktivitelerin artması, strese maruz kalmak eklenince daha yorgun hissetmeye başlarız. Yapılan araştırmalarda koenzim Q10 kullanılmasıyla günlük enerji seviyelerinde artış olabileceği görülmüştür5,6.
Kas fonksiyonlarına etkisi
Koenzim Q10 kasların ritmik kasılıp gevşemesinde görev alır. Bu özelliğine bağlı olarak hem sporcuların hem de kalp hastalıklarına sahip olan kişilerin koenzim Q10 kullanmasının mevcut durumlarına destek olabileceği bilinir5,6.
Antioksidan özelliği
Koenzim Q10 yağda çözünen bir bileşiktir. Hem antioksidan özelliği hem de yağda çözünebilme özelliği ile vücutta yağlı dokuların korunmasında oldukça etkili olduğu bilinir. Özellikle vücut yağları olarak geçen ve halk arasında kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolesterolün oksitlenmesini engelleyerek damar tıkanıklığının oluşmasını önlemeye yardımcı olduğu bilinir. Yine sinir hücrelerine ulaşarak hücre yapısını koruduğu buna bağlı olarak sinir hastalıklarının tedavisine destek sağlar5,6.
Koenzim Q10’un cilde faydaları
Cilt hücreleri yenilebilir özelliğe sahiptir. Dışarıdan herhangi bir sebeple yıpranan cilt, kendi kendini onarmaya çalışır. Bunu en belirgin cildimizdeki ufak kesikler, akne oluşmuş bölgenin kendi kendini tedavi etmesinde görürüz. Ancak hücrelerde bir anormallik varsa iyileşme süreci ya çok yavaş olur ya da tam gerçekleşemeyebilir. Koenzim Q10, güçlü antioksidan etkisi sayesinde cilt hücrelerini korur. Ek olarak yaşlanma belirtilerinin artışına sebep olduğu bilinen UVA ışınlarının etkisine karşı cilt hücrelerini koruduğu, bu sebeple anti-aging (yaşlanma karşıtı) uygulamalarda destek sağladığı da bilinir5,7.
Koenzim Q10 ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Koenzim Q10 kullanmaya karar verdikten sonra sıklıkla karşılaşılan sorular ve cevaplarına aşağıda sizin için yer verdik
Koenzim Q10 günde kaç mg alınmalı?
Koenzim Q10’nun kullanımı ihtiyaca yönelik olarak değişir. Günlük kullanım, enerji seviyelerinde artış ya da cilt sağlığını desteklemek gibi amaçlarla günde 100 mg kullanılması yeterlidir. Ancak daha ciddi sağlık problemlerini desteklemek amacıyla 200mg ya da daha yüksek dozlara çıkılabilir. Uygun olan miktarı öğrenebilmeniz için bir sağlık profesyoneline danışmanız şart6.
Koenzim Q10 kilo aldırır mı?
Koenzim Q10’nun kilo aldırıcı bir özelliği bulunmaz.
Koenzim Q10 nasıl kullanılır?
Koenzim Q10 takviyelerinden beklenilen etkiyi görebilmek amacıyla uzun ve düzenli kullanım önerilir. Yağda çözünen bir bileşik olduğu için genellikle tok karna alınması önerilir. Tercih ettiğiniz ürünün kullanım önerisini mutlaka hekiminize danışmalısınız6.
Koenzim Q10 nedir, faydaları nelerdir öğrendiniz. D vitamini eksikliği konusunda da bilgi sahibi olmak isterseniz ilgili içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.
*Bu açıklamalar hekim tavsiyesi yerine geçmez. Takviye edici gıdalar herhangi bir hastalığı teşhis, tedavi, iyileştirme veya önleme amacı taşımamaktadır. Detaylı bilgi için sağlık profesyonellerine danışın.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
