Güneşten D Vitamini Nasıl Alınır?
Güneş D vitamini için en iyi kaynaklardan biridir. Kişinin cildinin açık ya da koyu renge sahip olması güneş ışığına maruz kalma süresini belirler. Peki, D vitamini güneşten nasıl alınır? Cilt hücreleri güneşin ultraviyole B (UVB) ışınlarına maruz kaldığında, yapısında bulunan kolesterolden D vitamini öncüsü kolekalsiferol sentezler. Melanin cilt rengini belirleyen bir hormondur. Koyu tenli insanlardaki melanin seviyesi açık tenlilere oranla daha yüksektir. Görevi cildi aşırı güneş ışığından kaynaklanan hasarlara karşı korumaktır. Bir başka deyişle melanin cilt için doğal bir güneş koruyucu görev üstlenir. Güneş yanıkları ve kanser hücrelerinin çoğalmasını önlemek amacıyla güneşin zararlı UV ışınlarını emer. Ancak bu durum D vitamini sentezini artırmak ve cildi korumak arasında bir ikileme neden olur. Koyu renkli insanların açık tenli insanlarla aynı miktarda D vitamini sentezlenebilmesi için güneş ışınlarına daha uzun süre maruz kalması gerekebilir. Bu nedenle koyu tenli insanlarda D vitamini eksikliği görülme riski daha yüksektir. Koyu bir tene sahipseniz vücudun ihtiyaç duyduğu D vitaminini karşılamak için daha uzun süre güneşte zaman geçirmeniz gerekebilir.2
- Açık tenli bir insanın günlük D vitamini ihtiyacını karşılamak için güneş ışınlarına 15 dakika,
- Koyu tenli bir insanın günlük D vitamini ihtiyacını karşılamak için güneş ışınlarına birkaç saat maruz kalması yeterlidir.3
Güneşten Alınan D Vitamini Vücudun Neresinden Alınır?
D vitamini güneş ışınları aracılığı ile cilt üzerinden sentezlenir. Cildin en üst tabakasındaki hücrelere çarpan güneşin UVB ışınları, ciltteki 7-dehidrokolesterol tarafından emilir ve d vitamini öncüsü previtamin D3’e dönüştürülür. Previtamin D3 karaciğer e böbreklerde kan dolaşımındaki D vitamini formu olan 25 hidroksi vitamin D ve hücreler tarafından kullanılan aktif formu 1.25 dihidroksi vitamin D’ye dönüştürülür. Vücuttaki tüm organlar, dokular ve hücreler kan dolaşımından D vitamini alarak aktif formuna dönüştürme yeteneğine sahiptir. Güneşten D vitamini sentezi; mevsime, günün hangi saatinde güneşlendiğinize, yaşınıza, bulunduğunuz yerin ekvatora olan yakınlığına, güneş kremi kullanıp kullanmadığınıza, güneş ışınlarının cam ya da plastikten geçişine bağlı olarak değişir. Güneş ışınlarına ne kadar fazla cilt bölgesi maruz kalırsa o kadar çok D vitamini üretimi gerçekleşir.4
Güneşten D Vitamini Hangi Saatlerde Alınır?
D vitamini için güneşlenme saati mart sonu nisan ayı başından eylül ayının ortalarına kadar saat 11 ile öğleden sonra 15.00’a kadar sürebilir. Güneşlenirken güneş ışınlarına karşı cildi koruyan güneş kremlerinin kullanılmaması önerilir. Kolların ön kısmı ve ellerin ya da alt bacakların güneş ışınlarını tam olarak alabilmesi için tamamen çıplak olması gerekir. Güneşten D vitamini sentezlenebilmesi için cildin güneş ışınlarına ne kadar süre maruz kalması gerektiğine dair tam bir bilgi yoktur. Ancak güneş ışınlarının cilt dokusuna hasar vermesini beklemeden cilt tonuna göre 15 dakika ile bir iki saat arasında güneş ışınlarına maruz kalmanız yeterlidir. D vitamini için güneş saati, özellikle güneş ışınlarının daha dik geldiği öğle saatleridir. D vitamini güneşten nasıl alınır sorusuna en iyi cevap güneş ışınlarına doğrudan maruz kalmaktır. Bir pencerenin ardından güneşlenmek, D vitamini üretimini sağlayan UVB ışınlarının camdan geçmemesi nedeniyle D vitamini sentezlenmesini sağlamaz. Öğle saatleri UVB ışınlarının en yoğun olduğu saatlerdir. Vücudun ihtiyaç duyduğu D vitaminin sentezlenmesi için öğle saatlerinde güneşlenebilir, çok daha kısa sürede D vitamini sentezlenmesini sağlayabilirsiniz. 2 5
D Vitamini için Güneşlendikten Sonra Ne Yapılmalıdır?
Güneşlenme sırasında D vitamini sentezi hemen başlamaz. Güneş ışınlarının etkisini göstermesi ortalama 1-2 saati bulabilir. Bu nedenle güneşten D vitamini sentezlenebilmesi için cilde zaman tanımalı ve güneşlenme sonrası en az 1-2 saat duş almaktan kaçınmalısınız. Eğer duş almaya ihtiyaç duyarsanız sabun ve şampuan kullanmadan sadece ılık su ile duş alabilirsiniz.6
Gölgede Güneşten D Vitamini Alınır Mı?
Güneşten D vitamini sentezlenebilmesi için gerekli olan ışınlar UVB ışınlarıdır. Ekvatordan uzak bölgelerde ozon tabakası UVB ışınlarının büyük bir çoğunluğunu emer ve ekvatordanuzaklaştıkça UVB ışınlarının yoğunluğunda da azalma gözlenir. Bu bölgelerde yaşayanların ciltten D vitamini üretebilmesi için güneşe daha uzun süre kalmaları gerekebilir. Hatta bazı bölgelerde kış aylarında D vitamini sentezi durma noktasına gelir. Ülkemizde de kasım ve şubat ayları arasında güneş ışığından D vitamini sentezlenmesi oldukça zordur. Bu nedenle bu aylarda D vitamini takviyeleri kullanılması önerilebilir. UVB ışınlarının yoğun olduğu yaz aylarında gölgede bile güneşten D vitamini sentezi yapılabilir.2 7
Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
