Lutein Nedir?
Halk arasında zaman zaman göz vitamini olarak da tanımlanan lutein nedir? Lütein, yeşil yapraklı sebzelerde, turuncu ve sarı renkli sebze ve meyvelerde bulunan biyolojik bir pigmenttir. Karotenoid grubunda yer alır. Temel olarak iki tip karotenod vardır. Bunlardan ilki ksantofillerdir. Ksantofil, oksijen içerir ve genellikle sarı pigmentlere katkıda bulunur. İkincisi olan karotenler ise oksijen içermez ve turuncu pigmentlere katkı sağlar. Lutein nedir sorusu antioksidan etkilere sahip olan ve bazı sağlık yararları sağlayabilen bir çeşit karotenoiddir, şeklinde cevaplanabilir. Lutein insan vücudunda retina arkasında ksantofil olan zeaksantin ile birlikte bulunur. Bunlar gözün arka kısmında yoğun olarak bulunduğu için makula pigmentleri olarak bilinir ve göz sağlığı için faydalı olabilir. (3) “Lutein nedir?” sorusunun yanı sıra “Melatonin nedir?” gibi soruların da yanıtlarını merak ediyorsanız vitaminler hakkındaki faydalı içeriklerimize göz atabilirsiniz.
Lutein Faydaları Nelerdir?
Gözün retina ve mercek bölgesinde bulunduğu bilinen lutein, göz hücrelerine zarar verebilen ve bazı rahatsızlıkların gelişiminde rol oynayabilen serbest radikallerin yol açtığı deformasyondan korumaya yardımcıdır. Yaşa bağlı olarak görülme sıklığı artan makula dejenerasyonu gelişme riskini azalttığı gösteren çalışmalar bulunur. Bazı araştırmalarda ise luteinin, yaşa bağlı makula dejenerasyonu ve katarakt gelişme riskini azaltabildiği ve bu göz hastalıklarından hafif ve orta derecede rahatsızlığı bulunan kişilerde ilerlemeyi önleyebildiği görülür. (4,6) Ayrıca ekranlardan gelen mavi ışığın yol açabildiği görme sorunlarının tedavisine destek olabilir.(4) Lutein faydalarının bir kısmı onun bir antioksidan olması ile ilişkilidir. Bu bağlamda yapılan araştırmalar luteinin göz rahatsızlıklarının önlenmesinde önemli bir etkiye sahip olduğunu gösterir. (3) Bazı kısıtlı çalışmalar anne karnındaki bebeklerin göz gelişimleri için luteinin önemli olduğunu öne sürse de bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Göz sağlığına ek olarak kandaki yüksek miktardaki lutein düzeyi, daha iyi kalp sağlığı ile ilişkilendirilir. Luteinin, oksidatif strese karşı koruyucu etkisi nedeniyle kardiyometabolik sağlığa faydalı olduğu ileri sürülür. Bir çalışmada 3 ay boyunca belirli bir dozda lutein alanların kolesterol ve trigliserit düzeylerinde azalma olduğu görülmüştür. (3,5,7)
Luteinin kanser üzerindeki etkileri için yapılan araştırmalar henüz netlik kazanmasa da umut verici olarak görülebilir. Bir araştırma belirli koşullar altında, diğer vitamin ve minerallerle beraber yüksek miktarda lutein alımının pankreas kanseri riskinin azalmasıyla ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. (3,5)
Karotenoidlerin genel olarak nörodejeneratif hastalıklara karşı koruyucu bir rol oynadığı söylenebilir. Diyet yoluyla yüksek miktarda lutein alımının, hem daha iyi bilişsel performans hem de gelişmiş hafıza ile ilişkili olduğunu gösteren çalışmalar bulunur. (3) Sıklıkla merak edilen “Lutein ne işe yarar?” sorusu bu şekilde cevaplanabilir. Lutein dışında farklı vitaminlerin ne işe yaradığını ve ne gibi faydalar sağladığını öğrenmek için B3 vitamini faydaları, D3K2 vitamini faydaları ya da beta karoten faydaları vb. içeriklerimize göz atablirsiniz. Peki lutein içeren besinler hangileridir?
Lutein Hangi Besinlerde Bulunur?
Çoğunlukla koyu ve yeşil yapraklı sebzelerde, sarı renge sahip gıdalarda bulunan lutein, yağda çözünen bir besindir. Dolayısıyla lutein emilimini artırmak için lutein içeren gıdaların bir miktar tereyağı ya da zeytinyağı ile birlikte tüketilmesi önerilebilir. Lutein içeren besinler arasında fesleğen, maydanoz, lahana, brokoli, ıspanak, marul, kabak, Brüksel lahanası, karalahana, mısır, bezelye, kırmızı üzüm, kivi gibi gıdalar sayılabilir. İçeriğindeki yağ nedeniyle en kolay emilen kaynaklardan biri ise yumurta sarısıdır. (1,2,3) Peki, “A vitamini nelerde var?” öğrenmek ister misiniz? Yanıtınız “Evet” ise A vitami içeren besinlerin listesinin de yer aldığı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Luteinin Yan Etkileri ve Zararları Var mı?
Lutein genel olarak güvenli kabul edilir. Farklı bir deyişle düzenli lutein tüketimi ile olumsuz yan etkiler arasında anlamlı bir bağlantı bulamadığı söylenebilir. (3) Diyetin bir parçası olarak veya ek olarak günde 20 mg'a kadar lutein tüketmek güvenli kabul edilir. (1) Yüksek dozda lutein alımı karotenemi olarak adlandırılan ve cildin sararması olarak açıklanan duruma yol açabilir. Lutein yan etkileri yaşadığınızı düşünüyorsanız bir hekime muayene olmanız önerilir.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
