Omega-3 Kimler Kullanamaz?
Omega 3, sağlık faydaları ile ilişkili; vücutta önemli rolleri olan esansiyel yağ asitleri grubu olarak tanımlanabilir. Balık yağı faydaları arasında vücutta yer alan organların normal şekilde çalışmasına destek olması sayılabilir. 2 Omega 3; göz sağlığına, bebeklerde beyin gelişimine, çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) belirtilerinin azaltılmasına, kan şekeri seviyelerinin iyileştirilmesine, iltihabın azaltılmasına, çeşitli otoimmün hastalıkların tedavisine ve önlenmesine, yaşa bağlı zihinsel gerilemenin önlenmesine yardımcı olabilir.3 Omega 3’te bulunan uzun zincirli yağ asitleri EPA (eikosapentaenoik asit) ve DHA (dokosaheksaenoik asit) bu ve benzeri pek çok fayda ile ilişkilidir. 4
Kişi yeterince Omega 3 almadığında ise Omega-3 eksikliği belirtileri meydana gelebilir. Ciltte kızarıklık, tahriş ve kuruluk; güneş hassasiyetinde artış, sivilcelenme, depresyon, göz kuruluğu, eklem sertliği ve eklemlerde ağrı gibi yakınmalar, bu semptomların bir kısmıdır.5 Bu noktada “EPA ve DHA nedir, eksikliğinde ne olur?” sorusunun cevabını bilmek önemli olabilir. Peki Omega 3 kimler kullanamaz? Bu sorunun yanıtı farklı şekillerde verilebilir:
Kanama Riski Olan Bireyler
Balık yağı doğal bir antikoagülandır farklı bir deyişle Omega 3, kanın pıhtılaşmasını önleyebilir. Yapılan araştırmalarda da Omega 3’ün kanın pıhtılaşmasını azalttığını ancak sağlıklı insanlarda kanama riskini artırmadığını gösterir.6 Kan sulandırıcı ilaç kullanan bireylerin, doktor tavsiyesi olmadığı sürece Omega 3 kullanmaları önerilmez.1 “Omega 3 kimler kullanamaz?” ve “Omega 3 kimler kullanmamalı?” soruları bu şekilde yanıtlanabilir.
Mide Bağırsak Hassasiyeti Olanlar
Pek çok ilaç ve gıda takviyesinde olduğu gibi Omega 3 kullanımından sonra da bazı kişilerde mide ve bağırsak sorunları görülebilir. Bu gibi durumlarda dozajı azaltmak veya Omega 3 takviyesini yiyeceklerle birlikte almak faydalı olsa da kullanıma devam etmeden önce doktora danışılması önemlidir. 1
Alerjik Reaksiyona Yatkın Kişiler
Bazı bireyler, balık yağı da dahil olmak üzere herhangi bir gıda veya takviyeye karşı alerji gösterebilir. Balık veya kabuklu deniz ürünlerine karşı alerjisi olan kişiler, Omega 3’e bağlı alerjik reaksiyonlara karşı daha savunmasız olabilirler.1, 7
Tüm bunlar, Omega 3 zararları olarak bilinir. Ancak yine de Omega 3’ün ALA, EPA ve DHA gibi farklı yağ asitlerini içeren türleri olduğu akılda bulundurulmalıdır. Örneğin Omega 3 içeren balık yağının günlük 3 gram veya daha az dozlarda alınması çoğu insan için güvenli kabul edilir. Daha yüksek dozlarda kullanımı ise Omega 3’ün zararları olarak bilinen duruma yol açabilir. Omega 3 takviyelerinin yemeklerle birlikte alınması, genellikle bu sorunların çoğunun giderilmesini sağlayabilir. 8 Omega 3 kimler kullanabilir, kimler kullanamaz sorusunun bireysel yanıtı ve Omega 3 kullanımı ile ilgili şüphelerin giderilmesi için doktora başvurulması önemlidir.
Omega-3 Kimler Kullanabilir?
Omega 3, sağlıklı bireyler tarafından güvenle kullanılabilir. Buna ek olarak Omega 3 (DHA ve EPA) hamilelik sırasında ve emzirmenin ilk aylarında ağız yoluyla alındığında çocukların, anneleri Omega 3 takviyesi almayan çocuklara kıyasla 4 yaşında bilişsel testlerde daha yüksek puanlar aldığını gösteren araştırmalar bulunur. Bazı çalışmalar, Omega 3 yağ asidi DHA ile zenginleştirilmiş mamalarla beslenen bebeklerin el- göz koordinasyonunda iyileşmeler olduğunu gösterir. Benzer şekilde hamilelik sırasında balık yağı alan kadınların ergenlik çağındaki çocuklarında astım görülme olasılığının daha düşük olduğunu gösteren çalışmalar da mevcuttur. 9 Ancak hamilelik sırasında, hamile kalma ihtimali olanların ve emzirme döneminde kılıç balığı, kral uskumru ve kiremit balıklarından kaçınılmalıdır. Bu balıklar yüksek düzeyde cıva içerebilir ve başka toksinler de içerebilir. 10, 11
Omega 3 yağ asitleri solunum yollarındaki iltihabı azaltabilir ve bu da astım hastalarına fayda sağlayabilir. Astımlı 29 çocuk üzerinde yapılan küçük bir araştırma, 10 ay boyunca balık yağı alan kişilerin, almayanlara göre daha az belirti gösterdiğini belirtir. 9
Ayrıca Omega-3 yağ asitlerinin beyin kimyasında rol oynayabileceğine dair kanıtlar da vardır ve çeşitli çalışmalar, depresyondan muzdarip olanların kan düzeylerinde, Omega 3 yağ asitleri seviyelerinin daha düşük olduğunu gösterir.9
Omega-3 Takviyesi Yan Etkileri ve Zararları Nelerdir?
Omega-3 takviyelerinin yan etkileri genellikle hafiftir. Bunlar arasında ağızda kalan hoş olmayan tat, ağız kokusu, kötü kokulu ter, baş ağrısı, mide yanması, mide bulantısı ve ishal gibi mide-bağırsak semptomları sayılabilir.12 “Omega 3 kimler kullanamaz?” sorusu bu şekilde de açıklanabilir.
Omega-3 İshal Yapar mı?
Omega 3 takviyeleri bazı bireylerde ishal problemine yol açabilir. Yüksek dozda alındığında ise ishal, daha yaygın olarak görülür. Omega 3 aldıktan sonra ishal gözleniyorsa takviye gıdanın yemeklerle birlikte alındığından emin olunmalı ve belirtilerin devam edip etmediğini görmek için dozaj azaltılmalıdır.11, 13
Omega-3 Baş Ağrısı Yapar mı?
Omega 3 yan etkileri arasında baş ağrısı da gösterilir.12 Ancak yapılan çalışmalar EPA ve DHA bakımından zengin diyetleri tüketenlerin, daha az tüketen kişilere kıyasla ayda %30 ila %40 daha az baş ağrısı günü yaşadığını ve gün içinde ağrılı geçen sürenin kısaldığını da gösterir.14
Omega-3 Böbreklere Zarar Verir mi?
Deniz ürünlerinden elde edilen Omega-3 yağ asitleri kronik böbrek problemleri riskini azaltabilir.15 Dahası, Omega 3 yağ asitleri, bazı kişilerde böbrek hasarını önlemeye; böbrek fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir.16
Omega-3 Kanı Sulandırır mı?
Balık yağı, doğal antikoagülanlardan biridir. Bu nedenle kanın pıhtılaşmasını önleyebilir ve potansiyel olarak kanama riskini artırabilir.1, 6 Bu bağlamda “Omega 3 kimler kullanamaz?” sorusuna kanama riski olanlar şeklinde de yanıt verilebilir.
Hamile olan veya yüksek diyabet riski taşıyan, yüksek kanama riski taşıyan özellikle kan sulandırıcı ilaç kullananlar veya yüksek LDL kolesterolü bulunan kişiler, Omega 3 takviyeleri almadan önce doktorlarına danışmalıdır.11
Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
